Intimiteit en seksualiteit in de (ouderen)zorg

Verpleegkundigen vinden het heel lastig seksualiteit en intimteit ter sprake te brengen, patiënten en bewoners vinden dat overigens net zo lastig. Veel patiënten zeggen wel behoefte te hebben aan begeleiding rond dit aspect van hun leven, maar vragen hier niet expliciet om. Zeker patiënten die langdurig van zorg afhankelijk zijn, zeggen aanraking en intimiteit te missen.

De behoefte aan seksualiteit en intimiteit blijkt bij patiënten en bewoners niet anders te zijn dan voor gezonde mensen. Deze behoeften zijn dus in tact gebleven. Maar slechts weinig patiënten/bewoners kunnen zelfstandig vorm geven aan deze behoefte. Een opname in een verpleeghuis veroorzaakt een scheiding van echtparen die soms al 60 jaar samen een kuil in het midden van hun bed geslapen hebben. Geen wonder dat mensen zo’n opname vaak zo lang uitstellen. Zorg nodig hebben is blijkbaar uiterst belemmerend voor het aangaan en onderhouden van intieme relaties.

Patiënten in de GGZ gaven in een enquête expliciet aan dat de zorg rond seksualiteit en relatievorming tekort schoot. Op veel andere aspecten (huisregels, medicatie) vonden ze dat de verpleegkundigen zich te veel bemoeiden, maar als het ging om seksualiteit voelden ze zich in de kou staan. Eenzaamheid is één van de grootste problemen, rapporteerden ze.

Mathilde Bos geeft regelmatig lezingen en workshops voor verpleegkundigen over dit onderwerp. Hierin leert ze verpleegkundigen onder andere hoe ze het thema ‘seksualiteit’ kunnen bespreken en hoe verpleegkundigen tegemoet kunnen komen aan behoeften op dit kwetsbare stukje van iemands leven. Het omgaan met eigen normen, weerstanden en projecties is hierin belangrijk. Evenals het oefenen van gesprekken hierover.